Nhiều nguyện vọng xét tuyển đại học: Lợi hay hại?

Mùa tuyển sinh 2025 ghi nhận hơn 7,6 triệu nguyện vọng, trung bình gần 9 nguyện vọng mỗi thí sinh. Con số kỷ lục này phản ánh tâm lý “đăng ký cho chắc” nhưng kéo theo nhiều hệ lụy về chi phí, minh bạch và định hướng nghề nghiệp.

• Vì sao nhiều trường top đầu, ngành ‘hot’ phải xét tuyển bổ sung?
• Thêm hàng nghìn chỉ tiêu bổ sung tại các trường top và ngành hot

Gánh nặng lệ phí từ nhiều nguyện vọng đăng ký

Trong kỳ thi tốt nghiệp THPT và xét tuyển đại học 2025, lệ phí xét tuyển được quy định là 15.000 đồng mỗi nguyện vọng. Mức phí này có vẻ nhỏ, nhưng khi cộng dồn cho cả nước, tổng số tiền đã vượt hơn 114 tỷ đồng. Đó là con số cho thấy sự lãng phí nếu việc đăng ký nguyện vọng chưa thực sự hợp lý.

Nhiều thí sinh còn phải đóng lệ phí hai lần cho cùng một phương thức xét tuyển: vừa nộp riêng tại trường, vừa nộp thêm trên hệ thống chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Cách làm này gây bức xúc vì chưa phản ánh đúng mục tiêu giảm gánh nặng tài chính cho người học.

Chính sách cho phép đăng ký không giới hạn nguyện vọng nhằm mở rộng cơ hội vào đại học. Nhưng thực tế, khi điểm chuẩn và cách quy đổi giữa các phương thức không đồng nhất, thí sinh buộc phải đăng ký dàn trải để “bảo hiểm”, kéo theo gánh nặng phí tuyển sinh và tạo ra sự bất ổn trong toàn hệ thống.

Thiếu định hướng nghề nghiệp và hệ quả lâu dài

Một trong những nguyên nhân khiến học sinh đăng ký nhiều nguyện vọng là thiếu định hướng nghề nghiệp sớm ngay từ bậc phổ thông. Nhiều em chưa hiểu rõ ngành học, cơ hội việc làm, nên chỉ chọn ngành theo cảm tính hoặc để phòng rủi ro. Chính vì vậy, số lượng đăng ký nhiều không đồng nghĩa với lựa chọn sáng suốt.

Hệ quả có thể nhìn thấy rõ: không ít sinh viên sau khi trúng tuyển nhận ra mình không yêu thích ngành học, dẫn đến chán nản, bỏ học hoặc miễn cưỡng học hết nhưng khó tìm được việc làm phù hợp. Đây là sự lãng phí lớn không chỉ với cá nhân mà còn với cả xã hội.

Một số cơ sở đào tạo, như Cao đẳng Y Dược Sài Gòn, đã chú trọng kết hợp tuyển sinh với tư vấn hướng nghiệp để giúp thí sinh chọn ngành đúng với năng lực và nhu cầu thị trường. Đây có thể xem là giải pháp cần được nhân rộng, thay vì để học sinh phải “ôm” hàng chục nguyện vọng mà thiếu sự định hướng rõ ràng.

Hướng tới hệ thống tuyển sinh công bằng và minh bạch

Để khắc phục tình trạng đăng ký tràn lan, hệ thống tuyển sinh cần được thiết kế minh bạch, ổn định và chuẩn hóa. Khi cách tính điểm, cách quy đổi giữa các phương thức rõ ràng, thí sinh chỉ cần đăng ký 3–5 nguyện vọng là đủ đảm bảo cơ hội.

Ngoài ra, việc định hướng nghề nghiệp cần được đẩy mạnh và đưa vào chương trình giáo dục phổ thông, giúp học sinh sớm nhận biết năng lực bản thân, tránh việc lựa chọn ngành học theo phong trào. Đây là bước quan trọng để giảm thiểu tình trạng lãng phí thời gian và nguồn lực.

Vai trò của các cơ sở đào tạo uy tín, điển hình như Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, cũng rất quan trọng. Những trường này không chỉ cung cấp chương trình học tập chất lượng mà còn đồng hành trong việc tư vấn hướng nghiệp, giúp sinh viên có lựa chọn ngành học nghiêm túc, phù hợp với tương lai lâu dài.